RUHA GIDA, BEDENE ŞİFA, HER DERDE DEVA MÜZİK TERAPİSİ
İnsan ruh ve bedenden meydana gelmiştir.Maddeci felsefe mensupları insanı sadece maddi bir varlık olarak ele alırlar.Oysaki insanın gerçek boyutu ruh yani mana boyutudur.
Mevlana bunu şöyle ifade eder: ’’Biz saman gibi olan tabiat alemiyle örtülmüş mana deryasıyız.Cismimiz bizim ruhumuza perde ve nikap olmuştur’’
Yine Mevlana der ki ; ‘’Gönül isteyince el ,parmaklarla kitap yazar.El gizli bir elin hükmünde kalmış’’
Yani ruh bedeni şekillendirir.Beden ruhun aleti durumundadır.
Gerçek benlik ruhtur, beden ise sadece o yaşamın karmasını deneyimlemek için bir mekanizmadır.
Biyolojik olmayan varlıkların bile ruhlara sahip olduğu bilinmektedir.
Öyleyse aslolan ruh’tur. Ruh sağlığımız ne kadar iyiyse ,o’na hizmet eden mekanizma olan bedenimiz de bir o kadar iyi olacaktır.
Yaşam , beraberinde dayanılmaz koşturmacalar,yorgunluklar,çatışmalar,çekişmeler dolayısıyla stresi getiriyor.Yorulan bedenler ve zihinler ertesi güne dinç kalkabilmek için dinlenme ve huzur bulma yolları arıyor.Sürekli bir seyler yetiştirme veya yetişme telaşı,konsantre olmakta güçlük çekme,dinlenmek için zaman bulamama,çabuk sinirlenme,kendini mutsuz hissetme artık günümüz insanının kronik sorunlarından.
Peki , daha iyi ve mutlu bir ruh taşımak için ne yapıyoruz?
Sağlıklı beslenme,seyahat,yapılan yürüyüşler,koşular ya da gidilen spor salonları fiziksel rahatsızlıkları kısmen bertaraf ediyor.
Yapılan bu faaliyetler daha çok bedeni rahatlatıyor.Ancak ruhen rahatlamak o kadar kolay olmuyor.Ruh üşürse beden zatüre olur . O halde ruhumuz için de bir şeyler yapmamız şart.
Pek çok insan huzur bulmak, için yoga ,meditasyon gibi içsel yolcuklara yöneliyor.Pek çoğuda dinsel öğretilere sığınıyor.İslam dini ve diğer semai dinler , Budizm ,Hinduzim ruh ve beden ilişkisini dengede tutmak yol gösterici oluyor.
Hangi yolu denerseniz deneyin hepsinin temelinde ,sevgi,inanç ve müzik yer alıyor.
Müziğin şifa vericiliği ile ilgili yolculuğa baktığımızda,
İnsanoğlu ,müziğin sağlıklı bir ruha olan olumlu etkilerini günümüzden binlerce yıl önce keşfettiğini görüyoruz.
MÜZİK RUHİ BİR GIDADIR..MÜZİK RUHA VE BEDENE ŞİFADIR..
Müziğin dinsel törenlerle sistematik olarak hayatımıza girdiğini biliyoruz.Müzikoterapi yani müziğin şifa verici etkisinin keşfedilmesi ise , 9 yy da olmuştur.18. yy’a gelindiğinde ise bu konuda büyük ilerlemeler görüldüğü bilinmektedir.
Orta Asya’da gelişerek yayılan makam musikisi alanlarında Farabi,İbn-i Sina ,Hekimbaşı Gevrekzade Hasan Efendi,Haşim bey ve daha pek çok alim çalışmalar yapmış ve ruh-beden ilişkisini tasnif etmiştir.
Doğru seçilmiş ve doğru zamanda kullanılan müziğin ,insanı hastalıklardan koruduğu gibi bazı hastalıkların tedavisinde de olumlu etkiler yaptığı , yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur.
Türk islam aleminin önemli hekimlerinden Farabi (870-950) özellikle Türk Müziği makamlarının zamana göre psikolojik etkilerini incelemiş; Hekimbaşı Gevrezade Hasan Efendi ‘’Emraz-ı Ruhaniyeyi Negama’’ adlı eserinde çocuk hastalıklarına hangi makamın iyi geldiğine yer vermiştir.
18. yy’a gelindiğinde ,müzikoterapide ,ülkelerin otantik müziklerinin daha etkili olduğu ,hastalığın türüne göre farklı makam ve enstrümanların kullanılması gerektiği ortaya konulmuştur.
Türk müziği makamları gerek dizisi gerekse seyriyle yani makam sistematiği ile kullanıldığında farklı hastalıklara iyi geldiği gibi, kullanıldıkları zaman dilimi ve kişilerin astrolojik burçları da müzikoterapinin önemli unsurlarını oluşturmaktadır.
Şuur-i Hasan Efendi’ye göre müzik ilminin diğer ilimlerle olduğu gibi tıpla da ilişkisi vardır ve nabzın atışları makamların usullerine göredir.
Makamları tek tek ele aldığımızda,
Hüseyni makamı,en eski makamlardan biridir. Su tabiatlı burçlarda daha etkilidir.Akrep burcu,Kova burcu gibi.Satürn bağlantılıdır.
Sabah –öğlen arası etkisi fazladır.
Güzellik,iyilik,sessizlik ve rahatlık verir.Barış duygusu verir.İçindeki gizli pentatonik yapı sebebiyle ,özgüven ve kararlılık duygusu hissettirir.Bundan dolayı spastik ve otistik hastalara faydalıdır.Karaciğer,kalp,mide rahatsızlıklarında kullanılır.
Hicaz makamı,ateş tabiatlıdır.Jüpiter bağlantılıdır.Burcu yay’dır. Yatsıdan sonra daha etkilidir.En eski makamlardandır.Sıcak etkisi ile soğuk sebepli hastalıklara iyi gelir.Kemik,beyin,göğüs ,böbreklere olumlu etkileri bilinmektedir.Düşük nabız atımını yükseltir.
Nihavent makamı,toprak,ateş tabiatlıdır.Satürn ve Jüpiter etkisindedir.
Öğleden sonra daha etkilidir.Kan dolaşımı,karın bölgesi,bacak bölgelerine iyi gelir.Kulunç,bel ağrısı,tansiyon rahatsızlıklarına faydalıdır.Akıl hastalıklarına etkili olduğu konusunda önemli bulgular vardır.
Uşşak makamı,su tabiatlıdır.Burcu balık’tır.
Fecirden kuşluk vaktine kadar,ayrıca gün batımında etkisi fazladır.Derin aşk ve mistik duyguların ifadesinde kullanılır.Aşıklar makamı olarak da bilinir.
Kalp ,karaciğer,mide ve ayak rahatsızlıklarına faydalıdır.Uyku ve istirahat için faydalıdır.Gevşeme hissi verir.
İsfahan makamı ikizler ve yengeç burcu bağlantılıdır.Hava tabiatlı olup, ikindi ve yatsı arasında etkilidir.Soğuk tabiatlı olduğundan ateşli hastalıklardan bedeni koruyucu özelliği vardır.Ense ,boyun,omuzlar için faydalıdır.Güven hissi,zihin açıklığı,gönül tazeleme özelliği vardır.
Neva makamı,hava tabiatlıdır.Gezegen bağlantısı Satürn olup, Kova ve oğlak burcu özelliği taşır.
Gece ve kuşluktan ikindiye kadar olan zamanda etkilidir.Gönül okşayan makam olarak bilinir.Ses,s
eda,makam,ahenk demektir.Üzüntüyü giderip gönül sevinci oluşturduğu ileri sürülür.Akıl hastalıklarına ,göğüs, böbrek ,omurilik,kalça bölgesine faydalıdır.
Irak makamı ,Venüs baglantılı olup,toprak tabiatlıdır.Boğa burcuna daha etkilidir.
Kuşluk ve ikindi vakti daha faydalıdır.
Menenjit,beyin,akıl hastalıklarına yani basin üst bölgesine etkisi bilinmektedir.Korku gidericidir.Saldırganlığı ve nevrotik hastalıkları tedavi eder.
Zengüle makamı, başak burcu ve terazi burcunda etkilidir.Venüs bağlantılı gezegenidir.
Gün batımından sonra etkilidir.Kalça eklemleri,bacak ile ilgisi bulunur.Kalp, mide ,karaciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
Telkin edici özelliği ile uyku verır.
Zirefkent makamı,su tabiatlıdır.Gezegeni merkür ve burcu yengeç’dir.Sırt ,mafsal ağrılarına faydalıdır.
Farsça yatak,döşek demektir.Derin duygular uyandırır.Uyku vakti dinlenmesi faydalıdır.
Rast makamı, ateş tabiatlıdır.Koç burcu ile ilgilidir.
Gece yarısı ve seher zamanı etkilidir.İnsana sefa, neşe ,huzur verir.
Rast makamı tedavi değeri yuksek olan dört esas makamdan biridir.Başa, göze kemik ve kaslara etkilidir.Felç illetine devadır.Spazm çözücü etkisiyle spastik ve otistik hastaların tedavisinde yararlıdır.
Günümüzde Dünya genelinde 50 ülkede, 300 den fazla üniversitede müzik terapi lisans,yüksek lisans ve doktora programları bulunmakta ve birçok ülkede müzik terapistlik bir meslek olarak Kabul görmektedir.
Türkiye’de müzik terapi ,2014 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından, hekimlerin ve diş hekimlerinin yürüteceği bir uygulama olarak tamamlayıcı tıp kapsamına alınmış, 2018 yılında ise üniversiteler tarafından müzik terapi sertifika programları başlatılmıştır.
Hülya Koçyiğit